Električna ograda nije ista za sve životinje, odnosno, električna ograda nije sačinjena od istih komponenti za ovce i konje ili za pse i živinu. Za dobro ograđen pašnjak, pored kvalitetnog električnog pastira / pastirice ili čobanice, ne treba zaboraviti na izolatore, traku, žicu/kanap. Kroz njih teče električna struja, oni su najvažniji za uspešan rad električne ograde. Dakle, dobro zategnut i vidljiv provodni materijal (traka, kanap ili žica) je neophodan za efikasnu elektrifikaciju, koja će sprečiti prolazak životinja. Naravno, izbor provodnika zavisi i od vrste životinje koju želite da ogradite, jer izbor ogovarajućeg provodnika ima veliki uticaj i na bezbednost životinja. Materijali provodnika moraju biti provodljivi, otporni na kidanje i vremenske uslove.

Izbor žice, kanapa ili trake za pastiricu/čobanicu

Provodni materijali (traka, kanap, žica ili mreža) se sastoje od kombinacije polimera-čelične niti (licne) ili su napravljeni od 100% čelika – oni imaju najveću provodljivost ali se izbegavaju zbog slabe uočljivosti i potrebe za jačim aparatom. Prilikom izbora provodnika moraju se uzeti u obzir pojedine karakteristike:

• Otpor – obratite pažnju na otpor (Ω/m). Što je manji otpor (Ohm/m), to znači da ograda ima bolju provodljivost.
• Maksimalno opterećenje (kg) – označava maksimalno moguće opterećenje ili zateznu silu provodnika koju može da izdrži.
• Broj licni i debljina trake/kanapa – veći broj provodnika (licni) znači veću dodirnu površinu, odnosno bolji kontak sa životinjom, jer će se na taj način obezbediti bolji prenos struje.

Visina i broj redova trake ili kanapa u električnoj ogradi

Kada se postavljaju provodnici na različitim visinama, treba voditi računa o nekoliko stvari:

• Ukupan napon u ogradi opada sa svakim dodatnim redom provodnog materijala.
• Treba koristiti provodni materijal istog otpora (Ω/m) na različitim visinama kako bismo osigurali optimalnu sigurnost životinja na ispaši. Mogu se koristiti različiti materijali, na primer, ako je pri donjem delu ograde vegetacija bujna i visoka, pa dodiruje ogradu, gubitak energije na ogradi se povećava.
• Na spoljnoj strani pašnjaka, koja se ne dodiruje sa Vašim imanjem, preporučuje se upotreba provodnog materijala niskog otpora, odnosno kvalitetnija trakaili kanap (zbog zaštite od divljači i predatora ili možda komšija). Ostale oblasti se mogu zaštititi provodljivim materijalom većeg otpora.

U prilogu je preporuka za visinu i broj redova trake ili kanapa u električnoj ogradi.

Pravilna montaža izolatora.

Kanapi/žica i trake se postavljaju na ogradu pašnjaka uz pomoć izolatora. U zavisnosti od provodnika, dostupni su razni modeli izolatora. Izolatori drže provodnike na željenoj visini i istovremeno onemogućuju kontakt sa stubom odnosno, gubitak napona, zato zolatori treba da budu adekvatno pričvršćeni na stubove. Nabujala vegetacija u kontaktu sa ogradom će prouzrokovati gubitak napona. Zbog toga je potrebno redovno uklanjati, kositi ili orezivati rastinje ispod same električne ograde pašnjaka i proveravati napon pašnjaka.

Saveti za održavanje električne ograde – kanapa, žice ili trake prikačenih na pastiricu / čobanicu.

• Ako dođe do kidanja, koristite spojnice od čelika ili aluminijuma.
• Ako traka ili kanap, žica ima “stomak” nadole, koristite zatezače ili ih ponovo zategnite do odgovarajuće visine. Usled jake kiše ili snega provodnici postaju teži i vise.
• Ako je izolator oštećen, zamenite izolator jer može doći do varničenja. Ako ne koristite pašnjak zimi, jednostavno uvijte provodnik na kalem za zatezanje trake ili žice. Ovo će vam olakšati rad u proleće i obezbediti duži vek trajanja.
• Ukoliko je pašnjak u području sa jakim vetrovima; smanjite površinu trake izloženu vetru ili je zamenite kanapom to će ogradu učiniti stabilnijom.

Koliko dugačka može da bude električna ograda?

Dužina električne ograde zavisi od jačine električnog pastira/pastirice ili čobanice sa kojim je povezana. Osim toga, na dužinu električne ograde takođe utiče kvalitet provodnika.

Radi lakšeg izbora opreme za ispašu, Horizont Agrar je razvrstao proizvode u grupe ili klase:

• Trapper (kratke ograde),
• Farmer (ograde kratke do srednje dužine),
• Hotschock (ograde kratke do srednje dužine),
• Ranger (srednje do dugačke ograde),
• Turbomax (duge ograde). sa jakim podrastom).

Proizvodi iz svake grupe ili klase su najkompatibilniji jedni sa drugim, odnosno, žice/kanap/traka iz .grupe “Turbomax” su kompatibilni sa aparatom iz iste te grupe.

Električna ograda i njena maksimalna dužina prema vrsti i modelu provodnika.

Trake i kanapi ili žice za električne ograde za ispašu su dostupne u nekoliko varijanti, svaki kalem/ kotur ima označenu maksimalnu dužinu.

Dužina ograde je data prema optimalnim uslovima, bez vegetacije. U slučaju prisustva vegetacije, konačna dužina električne ograde se smanjuje, odnosno, može se koristiti samo polovina predviđene dužine ograde. Kod jake vegetacije, ukupne performanse električne ograde padaju za 80%.

Koliko razmak između stubova teba da bude?

Za optimalnu instalaciju provodnika (trake, žice ili kanapa) preporučuju se sledeća rastojanja:

• Više redova tankog kanapa / žice, od 4m do 6m (4m za prečnik 6 – 8 mm, 6 m za prečnik 5 – 6 mm), što je kanap ili žica deblja/teža, to je manje rastojanje.
• Traka: 3m (širina trake 40mm), 5m (širina trake 20mm), od 5m do 8m (širina trake 10 mm).

Teren, posmatrajte teren pašnjaka, ako je teren veoma neravan, biće potrebno više stubova ili kočića za vođenje provodnog materijala paralelno sa tlom. Izaberite provodnik (traka ili žica) sa visokom provodljivošću, odnosno malim otporom u licnama kao i otpornošću na kidanje i UV zrake. Prilikom izbora uzmite u obzir vrstu životinje koju želite da zaštitite i maksimalnu dužinu ograde koju želite da napravite.

Kada imate određenu grupu proizvoda (Trapper, Farmer, Hotschock, Ranger i Turbomax), proizvodi iz iste gurpe su najkompatibilniji jedni sa drugima. Naravno, proizvodi iz različitih grupa se takođe uklapaju jedni sa drugima u pojedinim kombinacijama. Na primer, kombinacija dobre trake ili kanapa sa malim otporom u licnama se ne uklapa slabim sa električnim pastirom, jer ne može da proizvede dovoljno jak impuls. Isto tako, izolatori za kanap ili traku od 10mm ili 20mm širine ne mogu da idu uz široku traku od 40mm jer će gužvati i onda ta traka gubi smisao, odnosno, ne vidi se dovoljno jasno.

Sve u svemu, dobro se informišite o proizvodima koje želite da koristite i pažljivo sagledajte koje su Vaše potrebe, trenutne i u budućnosti (5, 10, 15god) jer električni pastiri, pastirice ili čobanice koje proizvodi Horizont Agrar mogu da rade svaki dan i traju i do 50godina uz pravilno rukovanje.